Сымбаҭ I

Сымбаҭ I – Ермантәыла аҳ (890-914). Багратраа рдинастиа ахаҭарнак.

Сымбаҭ I
aерм. Սմբատ I
Ашәамахьтә аҳраду аҳ
Амаҵураҭыԥ ахь: 890 – 914
Аԥхьа иҟаз	Ашоҭ I
Аҭынха	Ашоҭ II Аихатә
Аира	850 Аермантә аҳраду
Аԥсра	914 Алинџьакала, Аермантә аҳраду
Аԥсра зыхҟьаз	обезглавливание
Аԥсыжра аҭыԥ	Арцванист
Амилаҭра	Аерманцәа
Ани аби	Ашоҭ I Катраниде
Ахәыҷқәа	Ашоҭ II, Абас I.
Ауацәа	Мариам Багратуни, Софья Багратуни, безымянная Багратуни, Шапух Багратуни, Давид Багратунии Саак Багратуни (ашьцәеи аиаҳәшьцәеи) Ашот IIIи Мушел (амаҭацәа)
Ажәла	Багратраа
Аусура	суверен
Адин	Армянская апостольская церковь
Commons Сымбаҭ I

Абиографиа

Ашоҭ I иԥа Сымбаҭ I иаб ацентрализациатә аполитика ӷәӷәа иациҵон[3]. Аермантә аҳраду аҳәаақәа ирҭбааит[3]. Иаб иеиԥш, Византиа «архонтцәа рырхонт» ҳәа дыԥхьаӡан. Уи иаанарԥшуеит Сымбаҭ егьырҭ Кавказнҭыҵтәи анапхгаҩцәа рҿаԥхьа амчра шимаз[4].

Сымбаҭ I имчра иаҿагылон Арцруни рыжәла, араԥтәи аҳәынҭқарра аермантә ҳәынҭқарра иӷәӷәаз ацентрализациа аизҳазыӷьара иаԥырхагахарц азы иалшоз зегь ҟарҵон. Убарҭ еиҿагылаз амчқәа ирыхҟьаны Сымбаҭ илымшеит Двин аиааира, аҳҭнықалақьны алаҳәара. Убасгьы Васпуракан аҟны Арцруни имчра аанкылара залшом. Саџидтәи аемир Иусуф ибн Абу с-Саџь Багратидцәеи Арцруни рыбжьара иҟаз аиҿагылара ихы иархәаны, Арцруни иара иганахь днагара илшеит. 908 шықәсазы, ахалиф ихьӡала, Багратидцәа рыдагьы, Гагик Арцруни аҳас дҟаиҵеит, иара аерманцәа ртәарҭахь дтәеит. Егьырҭ аҭауадцәагьы Смбат иҿагылон. Абас иҟан Ермантәыла аҭагылазаашьа Иусуф ир иманы Ермантәыла ианалала. Смбат I игәыԥ хәыҷи иареи Капуиттәи абааш («Абаа шьацԥшшәыла») аҿы иҽырҭакит, аха акыр аамҭа аблокада ашьҭахь иҽриҭар акәхеит, ҷыдала егьырҭ аерман ҳәынҭқарцәа иара данрыцәхьаҵыз азы. 914 шықәсазы Иусуф иҟаиҵаз адҵала Смбат ихы хҵәаны, иԥсыбаҩ Двина аџьар аҿы дкыдырҵеит[2].

Ибн Ҳаукал (10-тәи ашәышықәса), Аерман аҳ имазара далацәажәо, иазгәеиҭеит[5]:

Бардтәи Двинҟа ицо амҩа Ермантәыла иаҩсуеит, ари аҟәшаҿы иҟоу ақыҭақәеи ақалақьқәеи зегьы аерманцәа Смбат иаҳра иатәуп