«Наполеон Бонапарт» аревизиақәа рыбжьара аиԥшымзаара

Содержимое удалено Содержимое добавлено
Нет описания правки
+ 7 категориақәа HotCat ацхыраарала, викификация
Ацәаҳәа 1:
[[Афаил:Jacques-Louis David 007.jpg|мини|Наполеон Бонапарт]]
'''Наполеон I. Бонапарт''' ({{lang-co|Napulione Buonaparte}}, {{lang-it|Napoleone Buonaparte}}, {{lang-fr|Napoléon Bonaparte}} {{date|15|8|1769}}, [[Аиаччо]], [[Корсика]] — {{date|5|5|1821}}, [[Лонгвуд (Ацқьа Елена)|Лонгвуд]], [[Ацқьа Елена лыдгьылбжьаха]]) — Франциа аимператор.
'''Наполеон Бонапарт''' ([[1769]] — [[1821]]) — диит [[1769]] шықәса [[нанҳәа 15]] рзы Корсика адгьылбжьахаҿы. Франциа, иеиԥш зеиԥшыз афырхаҵа дмаҷын. Уи иҭаацәа арахь Италиантәи 16-тәи ашәышықәсазы иааит. Иара ихьӡҵәҟьа Наполеоне акәын, милаҭла – корсикатәи италианецын.
 
'''Наполеон Бонапарт''' ([[1769]] — [[1821]]) — диитДиит [[1769]] шықәса [[нанҳәананҳәамза 15]] рзы Корсика адгьылбжьахаҿы. Франциа, иеиԥш зеиԥшыз афырхаҵа дмаҷын. Уи иҭаацәа арахь Италиантәи 16-тәи ашәышықәсазы иааит. Иара ихьӡҵәҟьа Наполеоне акәын, милаҭла – корсикатәи италианецын.
 
Иара иаб ддукатын, афранцызцәа ирҿагылаз дрыдгылан. Наполеон аррнапхгаҩ дуны, револиуционерны иҟалара амзызқәа ируакзар ҟалоит арадикалтә ҟазшьа змаз аҭаацәа рҿы иахьизҳауаз. Наполеон 9-шықәса анихыҵуаз, иаб Бринеҟа дишьҭуеит Париж иҟаз франциатәи арратә еиҳабыратә школ ахь. Уаҟоуп арратә ҵара ахьиоузгьы. Иара артиллеристи офицер ҵареи дҭан. Иҵара даналга, 16 шықәса шихыҵуаз афранцызцәа рыр далалеит.
 
Наполеон [[1792]] шықәсазы идырҵеит [[Париж]] аусура. Афранцыз монархиа анахырҳәа ашьҭахь августлаҵарамза [[1792]] шықәсазы, акапитан ихьӡ аҟынӡа дхагалан. [[1793]] шықәсазы артиллериа дәықәиҵеит амацәыз иҭакыз [[Тулуз]] агаразы. Хара имгакәа, Тулуз анкаҳа, Наполеон абригадатә еинралры аҟынӡа дхагалан. Уи Италиа афранцызцәа рыр анапхгаҩы даҭан, австриатәи аинралцәагьы аӡәырҩы дыриааит. [[1779]] шықәсазы Адиректориа захьӡыз франциатәи аиҳабыра хырбгаланы х-консулк рыла ишьақәгылаз аиҳабыра ҿыц аҧиҵеитаԥиҵеит, уа иара консул хаданы дыҟан. Убри аамҭазы дарбан францыззаалак Наполеон бзиа дибон, дизгәдуун; имчхарагьы ҕәҕәхеитӷәӷәхеит. [[1802]] шықәсазы [[Франциа|Франциеи]], [[Англиа|Англиеи]], [[Германиа|Германиеи]] аҭынчразы аиқәшаҳаҭра рнапы аҵарҩит. Наполеон Франциа Ауниверситет еиҭашьақәиргылеит, Франциа Абанк аҧиҵеитаԥиҵеит. Иара убас иаҧиҵеитиаԥиҵеит Наполоеон икодекс: раҧхьатәираԥхьатәи иаазыркьаҿу афранцыз закәан аилыркаа. Наполоеон икодекс дунеи зегьы аҿы аиуристтә система аҧҵаразыаԥҵаразы шьаҭас иаиуит. Хара имгакәа уи аиҳабыра иҧсахыниԥсахын ФрранциаФранциа аимператорс ихьӡ рылаиҳәеит. Австриа аимператор Мари Луиза ҧҳәыссԥҳәысс дигеит. АҧаАԥа диоуит. Шьҭа аимпериа ду дахагылан, 42 миллионҩыуаак напхгара риҭон.

Абри ашьҭахь [[Урыстәыла]] агара иҽазикын, иимпериа хыбгало иалагеит. [[1814]] шықәса апрель мза 6рзы Наполеон дахҳәаны Ельба адгьылбжьахалахь дахыган. Шықәсык аҟара ҵхьан еиҧшеиԥш, 1000-ҩык раҟара ар еизиган париж далалеит еиҭа амчра инапахьы ааигарц азы. Аамҭа кьаҿк мчраҟны дыҟан, ашьҭахь англызқәа иҽриҭеит.
 
Алада Атлантика иҟоу [[Ацқьа Елена лыдгьылбжьахалахьлыдгьылбжьаха]]лахь дахцан, иҧсҭазаараиԥсҭазаара далҵаанӡа [[1821]] шықәса [[лаҵаралаҵарамза 5]] рзынӡа ара дыҟан. Изларҳәо ала, акьыба чымазара дагеит, аха ахәшә ирҭеит ҳәа зҳәогьы ыҟоуп.
 
==Алитература==
* [http://apsnyteka.org/file/100_tekstov_na_abkhazskonm_yazyke_2015_abh.pdf «100 текстк аԥсышәала», Аҟәа: Агәыҳалалратә Фонд Аԥсны аҿиара Афонд «Амшра», 2015]
 
[[Акатегориа:Франциа аимператорцәа]]
{{DEFAULTSORT:Бонапарт, Наполеон}}
[[Акатегориа:Франциа аруаа]]
[[Акатегориа:Адиктаторцәа]]
[[Акатегориа:1769 шықәсазы ииз]]
[[Акатегориа:Нанҳәамза 15 рзы ииз]]
[[Акатегориа:1821 шықәсазы иԥсыз]]
[[Акатегориа:Лаҵарамза 5 рзы иԥсыз]]