«Гәлиа, Дырмит Иосиф-иԥа» аревизиақәа рыбжьара аиԥшымзаара
Содержимое удалено Содержимое добавлено
Ацәаҳәа 4:
== Абиографиа ==
Дырмит Иасыф-иҧа Гәлиа диит хәажәкыра 21, 1874 шықәса рзы Уарча ақыҭан анхаҩ ҕар иҭаацәараҟны. Дшыхәҷыз иҭаацәеи иареи мҳаџьырра [[Ҭырқәтәыла|Ҭырқәтәылаҟа]] иахыган, аха уи иаб илшеит иҭаацәа рыҧсадгьылахь рыргьежьра.
Ԥшьышықәса ракәын дызҭагылаз, 1877 шықәсазы, аурысцәеи аҭырқәцәеи реибашьраан, иҭаацәеи иареи хырҵәаны, имҳаџьырцәаны, Ҭырқәтәыла, Трабзан агаҿа ианнанагаз.
Иаб Урыс уахьынтә иҭаацәа иманы, дыбналаны, 1878 шықәсазы идгьыл гәакьахь аазабла дхынҳәит. Ихырҵәаны ианыр-гоз иццышәыртәыз иҭыз-ҭыц данахыла, «ионарҭа адгьыл аеы анхара данақәиҭырымтә, уи аҭыц иамариашан, нырцә, ҿыц ихәшҭаара ашьа-пы икит.»
Нырцә ҳәа Д.Гэлиа арака дызеу Ҟәыдры армарахьтәи ацшаҳәа, Азсоыбжьа ақыҭа ауп, амҳаџьырра иагаанза Дырмит иаб Урыс Кәыдры аргьарахьтәи ацшаҳәакны - Уарча - дынхон.
Асореи ацхьареи иҵеит аа-шықәса, жә-шықәса данырҭагылаз, ақыҭаҿтәи апап икны: Г ач хәыҷы уи ишка мчыбжьыҟ ахь оымш-хымш дныкэон. Убри инаркны Урыс Гәлиа иҷкәын хәыҷ дима, оьппықәса Акәа Ашьхарыуаа рышҟол ахь дцо-даауа дыбжьан, ашкол ашә дыла-гылан, иҷкәын убрака аҵаразы дрыдырҟыларц.
Аҵыхәтәан, иаб иаацсара, иҽазҵәылхра ирыбзоураны, ахцатәи ашықәс аан, 1885 шықәсазы, Д.Гэлиа Акәатәи Ашьхарыуаа рышҟол-апансионат /аинтернат/ даанахәоит. У и зещъыкам ала далгоит 1889 шықәсазы: ахыркэшаратэ цышәарақәа раан ииҭиуаз жәа-маҭәарк рахьтэ ааба рзы «ибзиазоуп» изықәдыргылт, <оба рзы «ибзиоуп».
Иара абри, 1889 шықәсазы, Д.Гэлиа, Қырҭтәыла, Гори ақалақь аҿы, Аахьщ-Кавказтэи арцасщэа рсеминариа дҭалоит, аха иҵара хиркэшартэ еицш дзыкамлеит: цшьымзка ааҵуаны дычмазаохеит, атиф ихьит, ицарагъы аанижьит.
Убарҭ ашықәсқәа раан изыкалт агэырсоа дугьы: 1891 шьщэса ианвар мзазы иан дыцсит, 1893 шықәсазы - иаб, 1894 шықәсазы -ианду.
Урҭ ахҭысқәа апоет игэалаиршэоит абас: «Дук мырцыкэа, абарт ашықәсқәа раан, сан дыцсит. «Испанка» иагеит сандуи саби. Сара урт Кэыдры армарахьтэи ацшаҳәаҿы аҵла ду амҵан анышэ инаҭаны, а<оны ахадара ааныскылт. Сашьеи саҳәшьеи аазатэны исыман». Урт - Ивани Екатеринеи ракэын.
Абринахыс, егьа иеазикызаргьы, Д.Гэлиа ҵареиурҭак дҭалартә дзыкамлеит. «Абасала,- иоуан иара,- сара цшьышықәсеи цшьымзи ракэын ашколқәа ркны аҵара анысҵоз, иара уигьы инеицынкыланы
1892 ш. рзы Д.Е. Гәлиа К.Д. Маҷавариани дицырхырааны еиқәиршәеит [[Аҧсуа алфавит|аҧсуа нбан]]. 1912 ш. рзы иҭыҵит Д.Гәлиа раҧхьатәи иажәеинраалақәа реизга.
| |||