Аҳкәажә Ҭанури — Аҳкәажә ма дедобал (1613-1628), еицырдыруа Агыртәыла аҳ - Леуан II Адиан иԥҳәыс[1].

Аҳкәажә Ҭанури Чачба
Аҳкәажә Ҭанури Адиан
Аира 1600
Аԥсра 1628
Гыртәыла аҳратәра
Адин Ақьырсианра
Ахаҵа
Леуан II Адиан
Ахәыҷқәа ҩыџьа ахәыҷқәа

Абиографиа

аредакциазура

Ҭанури диит ажәафтәи ашәышықәса 90-тәи ашықәсқәа раан, мамзаргьы ажәибжьтәи ашәышықәса алагамҭазы, Аԥсны, аҭауад Саҭеман Чачба иҭаацәараҿы[1]. 1613 ашықәс азы Агыртәыла аҳ Леуан Адиан ԥҳәысс дигеит[1]. Уи ҟаҵан еигәылацәаз аҩ-ҳәынҭқаррак рыбжьара аҭынчра ҟаларц азы. Акатоликтә миссионер Ламберти излеиҳәо ала, Ҭанури:[1]

«...Лыԥсабаратә ԥшӡара адагьы, лыжәла зху аҳәсаа ишрықәнагахо аҟазшьа бзиақәа зегьы лыман: аӡахра, аԥхьара, аҩра, агәыҭбаара, аҳаҭырқәҵара рҿы лара лзы еиԥшыз дыҟамызт, убри аҟынтә лаҳаракыра лтәылаҿы инхоз ауаа, лалзы, ргәы хыҭхыҭуан».[1]

Ҭанури ҩыџьа аԥацәа лыхшеит, аха урҭ рхәыҷраан иԥсит[2]. Хара имгакәа Ҭанури лахь агәеицәыхьшәашәахара аирԥшо далагеит. Леуан бзиа дибеит Дереџьан, иабшьа иԥҳәыс. Леуан раԥхьа маӡала, нас аргамала иԥҳәыс диӷалатит. Абар ари зегь збоз А. Ламберти ишиҳәо:

"...уи аамҭазы, аҳ, Липартиант иԥҳәыс лахь абзиабара даналанахалаз, игәҭакы аҽызишәра данаҿыз, даҽаӡәы иԥҳәыс, аҳкәажә, длеиҽырбон, насгьы иԥхашьоу хымҩаԥгашьала лара длеизааигәахеит. Уи ивизир, илаҩ - Папониа иакәын..."[3]

Иара убри А. Ламберти излеиҳәо ала, уи атәы анеилылкаа, Леуан лԥынҵа хҵәаны, арреи лареи еиманы, Ԥуҭо (Танури лабду) иахь ддәықәлеит, уа даанижьит[3]. Насгьы уи ашьҭахь зныкымкәа аԥсуаа Леуан иахь ақьырауаҩ ддәықәырҵон. Ҭанури дыԥсит 1628 ашықәс азы. Иҟалап рыцҳа, ахьаа лзымчҳакәа, дыԥсызар.

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Чкәан Иури, Аԥсуа аҳцәа Чачаа рашьҭра., Қарҭ: Универсал, 2007.
  2. Лакоба Станислав, Аԥсны аҭоурых., Аҟәа: Алашара, 1991.
  3. 3,0 3,1 Ламберти Арканџьело, Кьалӷьҭа ахҳәаа, иахьатәи Гыртәыла., Урыстәыла, 1913.